Konwencja o Prawach Dziecka
Dokumenty, Prawa człowieka | 4 sierpnia 2010
Konwencja o Prawach Dziecka (ang. Convention on the Rights of the Child) swoje powstanie zawdzięcza przede wszystkim Polsce, która w 1978 roku zaproponowała Komisji Praw Człowieka ONZ jej uchwalenie i złożyła projekt, dwukrotnie później modyfikowany. Opierał się on na filozoficzno-wychowawczej koncepcji Janusza Korczaka i stanowił punkt odniesienia dla trwających 11 lat prac nad uzgodnieniem ostatecznego tekstu dokumentu.
Konwencja o Prawach Dziecka została jednomyślnie przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 roku. Weszła w życie 2 września 1990 roku po podpisaniu jej przez 20 państw. Na podstawie Konwencji do życia powołany został Komitet Praw Dziecka – organ nadzorujący jej realizację przez państwa, które ją ratyfikowały. Na dzień dzisiejszy jest ich 193.
Treść Konwencji składa się z preambuły i 54 artykułów, które sformułowano kierując się następującymi zasadami:
- dobro dziecka,
- równość (wszystkie dzieci są równe wobec prawa bez względu na pochodzenie, płeć, narodowość, itd.),
- poszanowanie praw i odpowiedzialność obojga rodziców (państwo respektuje autonomię rodziny i ingeruje tylko w szczególnie uzasadnionych przypadkach według określonych procedur),
- pomoc państwa (państwo zobowiązane jest do podejmowania wszelkich działań ustawodawczo-administracyjnych dla realizacji praw uznanych w konwencji).
Konwencja ustanawia status dziecka oparty na następujących założeniach:
- dziecko jest samodzielnym podmiotem, ale ze względu na swoją niedojrzałość psychiczną i fizyczną wymaga szczególnej opieki i ochrony prawnej,
- dziecko jako istota ludzka wymaga poszanowania jego tożsamości, godności i prywatności,
- rodzina jest najlepszym środowiskiem wychowania dziecka,
- państwo ma wspierać rodzinę, a nie wyręczać ją w jej funkcjach.
Artykuły konwencji to skatalogowane prawa dziecka, obejmujące prawa i wolności osobiste, prawa socjalne, kulturalne, polityczne i tylko w niewielkim stopniu uwzględniające prawa ekonomiczne, gdyż z założenia dziecko powinno się uczyć, nie pracować.
25 maja 2000 roku uchwalono dwa Protokoły Dodatkowe:
- W sprawie udziału dzieci w konfliktach zbrojnych;
- W sprawie handlu dziećmi, dziecięcej prostytucji i dziecięcej pornografii.
Państwa-strony Konwencji nie mają obowiązku ratyfikowania jej Protokołów, jednak na dzień dzisiejszy liczba państw, które to uczyniły, wynosi 130.
Polska ratyfikowała Konwencję o Prawach Dziecka dnia 7 lipca 1991 roku, Protokoły zaś w 2005 roku.