Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych
Dokumenty, Prawa człowieka | 23 listopada 2010
Dokument określający prawa we wszystkich dziedzinach życia człowieka to Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych. Wchodzi on w skład Międzynarodowych Paktów Praw Człowieka. Pierwsze części tego traktatu zaczęto już tworzyć w 1947 roku. Ostateczną wersję zatwierdziła w 1954 roku Komisja Praw Człowieka ONZ. Przez 12 lat trwała praca Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych nad wszystkim aspektami rozporządzenia. Pakt obowiązuje od 3 stycznia 1976 roku. W Polsce wszedł w życie 18 marca 1977 roku. Aktualnie ratyfikowany został już w 160 krajach.
Dokument rozpoczyna się od preambuły, gdzie zostały zawarte przyczyny powstania Paktu. W pierwszej częściej opisane zostało prawo wszystkich narodów do samodzielności w sferze politycznej, gospodarczej, kulturalnej i społecznej. Kolejna część zawiera spis spraw mniejszości narodowych, seksualnych, rasowych, religijnych i inny przedstawicieli odmiennej kultury, żyjących na terenie państwa objętego Paktem. Trzecia część dotyczy prawa pracy (kodeks pracy, higiena i bezpieczeństwo pracy, prawo do urlopu), ochrony zdrowia (fizycznego i psychicznego), prawa do nauki (powszechnej, obowiązkowej i bezpłatnej) oraz uczestnictwa w życiu kulturalnym. Dalej określone zostały reguły przestrzegania praw zawartych w akcie, w tym dostarczanie raportów Sekretarzowi Generalnemu ONZ oraz Radzie Gospodarczej i Społecznej. Ostatnia część to opis sposobu zawarcia Paktu.
Początkowo nadzór nad przestrzeganiem Paktu spoczywał w gestii Rady Gospodarczej i Społecznej ONZ. Jednakże postanowiono powołać specjalistyczny organ, który w pełni zajmie się kontrolą wypełniania założeń traktatu. Nastąpiło to w 1985 roku, zgodnie z postanowieniem Rady, które zawarto w Rezolucji nr 1985/17. Zadaniem Komitetu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych jest analizowanie wszystkich raportów związanych z wypełnianiem Paktu. Komitetu działa na bardzo podobnych zasadach jak Komitet Praw Człowieka.
Najnowszą zmianą, jaką wprowadzono do Paktu, jest Protokół Fakultatywny, który zatwierdziło Zgromadzenie Ogólne ONZ w 2008 roku. Protokół daje możliwość odwoływania się i składania skarg (zarówno tych na szczeblu międzynarodowym, jak i w indywidualnych sprawach). Nowy dokument został podpisany przez kilkadziesiąt państw, jednak żadne z nich jeszcze go nie ratyfikowało.